Filmnieuwsbrief 109: 'Wonder Woman 1984' doet Hollywood wankelen | Hollywoodiconen onder vuur | Filmcensuur in België

Beste nieuwsbrieflezers,

Op de valreep van dit jaar - dat we het liefst zo snel mogelijk achter ons willen laten - weer een nieuwe Filmnieuwsbrief van mijn hand. Ik heb mijn best gedaan om tijdens deze nieuwe lockdown niet alleen maar treurnieuws te brengen, maar ontkomen doe ik er ook niet aan. De dynamiek in de filmwereld is nu immers ongekend, en daarmee ook razend interessant voor filmindustry-watchers ;)

Het is een volle nieuwsbrief geworden, dus snel van start. Eerst nog even wat kort nieuws over twee podcastprojecten waar ik met hart en ziel aan heb gewerkt en die ik graag onder jullie aandacht breng.

Tot de volgende editie (en die komt sneller dan je denkt)!

Dat de filmindustrie wankelt in dit jaar van de pandemie, lijkt een understatement. Maar Warners Wonder Woman 1984 lijkt wel symbolisch te zijn voor de strijd tussen studio’s en distributeurs enerzijds, en bioscopen en filmtheaters anderzijds. Het filmpubliek mag aan de zijkant dit gevecht bekijken. The Hollywood Reporter brengt er een goed lang verhaal over.

Samengevat: Warner wil zijn streaming platform HBO Max een flinke boost geven, eigenaar AT&T wil de miljoeneninvestering terugverdienen en er is geen zicht op een opening van genoeg bioscopen in de VS om grootschalig films uit te brengen. Conclusie: Warner brengt alle films volgend jaar meteen online uit in de VS.

Aldus HBO Max baas Andy Forssell. Met de geldproblemen van grote bioscoopketens als AMC zien streaming platforms hun kans schoon om hun macht en invloed te vergroten. Het zal niet voor het eerst zijn dat macht van de ene naar de andere partij verschuift in Hollywood.

Amerikaanse bioscopen proberen Warner nu een hak te zetten door aan te kondigen dat ze films van Warner volgend jaar voor een schijntje gaan vertonen. Tickets gaan dan 3 tot 5 dollar kosten, waarbij Warner nog geen dollar per verkocht kaartje opstrijkt. Een fractie van wat ze normaal zouden krijgen.

In The Observer nog een uitgebreide analyse van kenners over de gevolgen van deze slag om de filmkijker.

Ook in de LA Times een gedegen stuk over het gevecht tussen bioscopen en studio’s, aan de hand van recent Disney nieuws.

En tot slot doet ook CNET een duit in het zakje met een goed stuk onder de kop: ‘The winding path to straight-to-streaming’.

Iets zegt mij dat dit niet de laatste analyse zal zijn over dit onderwerp ;)

Met het sneller uitbrengen van grote films op streamingplatforms waar veel filmliefhebbers toch al lid van zijn, zou je denken dat filmpiraterij (ofwel illegaal downloaden) iets van het verleden gaat worden. Of zorgt het juist voor een opleving nu sneller dan eerder goede HD-versies van blockbusters online beschikbaar komen?

Databedrijf Muso deed er onderzoek naar en zag dat na een korte opleving in maart de filmpiraterij juist flink afnam, ook toen de bioscopen dicht waren. Interessante kost voor wie eindelijk wat zinnigs over piraterij wil lezen. Conclusie: er is geen simpele conclusie te trekken, als je kijkt naar bv Tenet, Mulan en Bad Boys For Life. Als een film makkelijk betaald beschikbaar is, staat piraterij dit in elk geval niet in de weg, net als dat een goede marketingcampagne ook voor een bioscoopsucces kan zorgen, zelfs met een illegale kopie.

In dit jaar van corona was er nog een ander ‘c’ begrip dat trending was in Hollywood: ‘cancel culture’. De ster van Donald Trump blijft voorlopig ondanks groot protest nog op de Walk of Fame liggen, maar de Babylon Court in hartje Hollywood, vernoemd naar D.W Griffith (bekend van zijn racistische The Birth of a Nation), waar de Academy zich aan heeft verbonden, gaat in de huidige vorm verdwijnen. Ook beelden van John Wayne en Ronald Reagan liggen onder vuur. Benieuwd of dit tot een ware beeldenstorm gaat leiden.

Goed nieuws uit Denemarken afgelopen week: regisseur Lars von Trier heeft gezegd een vervolg te maken op zijn cultklassieker Riget (The Kingdom) uit de jaren ‘90. Dat was een oorspronkelijk voor TV gemaakte serie over duistere praktijken in een gigantisch ziekenhuis in Kopenhagen (het 'koninkrijk’). Met een flinke dosis zwarte humor en een geweldige cast was The Kingdom ook op festivals en in filmtheaters een grote hit. Door het overlijden van een paar hoofdrolspelers is het ooit geplande derde seizoen nooit gemaakt, ondanks de aanhoudende roep van fans. Daar gaat nu, met een deels nieuwe cast, verandering in komen. In 2022 moet de vijfdelige derde serie uitkomen. Als groot fan van Riget kan ik niet wachten!

In sommige landen - denk aan China - wordt er nog steeds fanatiek in films geknipt, maar gelukkig is dat in de meeste democratische landen iets van een ver verleden. In België is er recent een razend interessant boek verschenen van ‘censuurprofessor’ Daniël Biltereyts over de geschiedenis van de filmcensuur, met tal van mooie knip-voorbeelden.

Zo wist ik niet dat er in België officieel geen verplichte filmcensuur heeft bestaan. Alleen als je films wilden vertonen voor kinderen tot 16 jaar, kon je je film laten keuren en na wat knip- en plakwerk van de censuurcommissie van KNT (kinderen niet toegelaten) naar KT (kinderen toegelaten) gaan. Het Vlaamse blad Knack geeft vijf voorbeelden van films waar de schaar (bijna) aan te pas kwam.

Zo draaide Paths of Glory (Stanley Kubrick, 1958) bijna niet in de Belgische bioscopen na flinke druk vanuit de Franse regering. En Het rijk der zinnen (Nagisa Oshima, 1976), een erotisch drama over een passionele maar gewelddadige relatie werd, nadat hij al in de bioscoop draaide, door een Brusselse rechter verboden omdat het een “apologie van de fallus en de seksuele daad was”.

Op Vertigoweb nog meer mooie voorbeelden.

Ook betoogden katholieke organisaties vanwege de ‘slappe keuring’ tot in de jaren zeventig voor bioscopen waar films met erotische en antireligieuze inhoud werden vertoond. Soms lieten ze ratten of muizen los in de zaal, waarna er chaos ontstond en de politie de voorstelling stil moest leggen. Those were the days…

Meer interviews over dit boek vind je hier en hier, onder meer over de schandaalfilm Vase de noces (1974), ofwel The Pig Fucking Movie. Voor de liefhebbers is deze op YouTube te bekijken. Waarschuwing: hij is niet voor tere zieltjes…

Het is weer de tijd van terugblikken maken. Naast het maken van filmlijstjes horen daar voor mij ook filmposters bij. MUBI nam me al wat werk uit handen en verzamelde de mooiste filmposters van het afgelopen jaar. Twee favorieten van mij: There Are Not Thirty-Six Ways of Showing a Man Getting on a Horse (meteen ook de mooiste filmtitel) en The French Dispatch.

Hoezeer ik ook voor keuzevrijheid ben in deze tijd van streaming aanbod, er gaat niets boven een bioscoopervaring. En dan niet in een saaie blokkendoos zoals de meeste multiplexen er nu uitzien. Nee, een bioscoop of filmtheater met karakter is voor mij een groot deel van de filmbeleving. Er is net een mooi boekje uitgekomen met een aantal prachtige voorbeelden van modernistische bioscooparchitectuur. Niet duur, dus een mooi cadeau voor jezelf of een andere filmliefhebber. Hieronder één van mijn favorieten. Om meteen verliefd op te worden, dit bioscoopjuweeltje!

Elke filmnerd heeft inmiddels wel David Finchers Mank op Netflix gezien, over de totstandkoming van de klassieker Citizen Kane van Orson Welles. In Ketelhuis Podcast #8 had ik er met Hans Beerekamp nog een interessante discussie over. Een deel van die discussie ging over het controversiële boek Raising Kane van filmcritica Pauline Kael waarin ze Orson Welles beschuldigde van het stelen van de credits voor de film. Na het kijken van onderstaand video-essay weet je er alles over.

Ondanks de controverses blijft Mank een visueel feestje. In onderstaande video zie je hoe Fincher met visuele trucages het Hollywood van de jaren ‘30 en '40 op het scherm tovert.