Filmnieuwsbrief 129: Kriterion trekt coronacheck-weigering weer in | Somalische bioscopen na 30 jaar weer open | Magische filmdialogen ontleed

Met de nieuwe coronamaatregelen die zaterdag ingingen, veranderde er ook veel voor de bioscopen en filmtheaters. Voortaan mag de hele zaal weer met publiek gevuld worden, maar daar tegenover staat de coronacheck die bij de ingang gedaan moet worden. Het Amsterdamse filmtheater Kriterion, gerund door studenten, kondigde zaterdag met veel bravoure via social media aan dat ze de coronacheck niet zouden doen. Om deze stoere keutel een dag later alweer in te trekken. Ongetwijfeld door druk vanuit gemeente en handhaving.

Verder is dit weekend het Nederlands Film Festival weer gestart (zie ook het stuk dat ik voor HP/De Tijd erover schreef, inclusief een gesprek met festivaldirecteur Silvia van der Heiden). Onderdeel van het festival was de uitreiking van de Louis Hartlooper Prijs voor de Beste Filmpublicatie, die zaterdag ging naar de Filmkrant voor de speciale uitgave rond het veertigjarig bestaan. Luister in dat verband ook nog naar de speciale Ketelhuis Podcast over de Filmkrant.

Er was weer teveel interessant filmnieuws de afgelopen week, dus vandaar deze wederom volle nieuwsbrief. Feedback, commentaar en suggesties zijn zoals welkom via mail. Een mooie filmweek en tot editie 130!

Sommige tradities bestaan langer dan je zelf denkt. Een daarvan is de Filmbonzen top 20, met daarin de twintig meest belangrijke of invloedrijke personen in de Nederlandse filmwereld, waar net de 21ste editie van is verschenen.

Het begon in 1999 als een top 25 in de Volkskrant, met op 1 Ryclef Rienstra (destijds directeur van het Filmfonds), op 2 Jac. Goderie (Pathé, Preview) en op 3 Gamila Ylstra (van investeringsfonds FINE). Namen die nog maar weinig mensen wat zeggen.

In de 21ste editie staat Doreen Boonekamp - ofwel de ‘Godmother’ van de Nederlandse film op 1. De ranking is verder redelijk willekeurig, al zakt cultuurminister Van Engelshoven van 2 naar 9 in de lijst, terwijl Antoinette Beumer als toekomstig Director Original Series Benelux van Netflix nieuw binnenkomt op 8. Verdwenen uit de lijst is KLEUR, aanjager inclusiviteit en diversiteit. Na een jaar blijkbaar niet meer relevant.

De meest vreemde kop rond film zag ik afgelopen week bij de Guardian: Johnny Depp zegt dat hij lijdt onder de ‘cancel culture’ terwijl hij tijdens het San Sebastian Filmfestival een Life Time Achievement ontvangt. Zo ‘gecanceld’ wordt hij dus ook weer niet. Het blijft op zich een interessante discussie: moet je wat iemand privé doet (in dit geval zijn vrouw slaan) ook betrekken bij de waardering van zijn of haar werk?

Over ‘cancel culture’ en nieuwe inzichten gesproken: Cary Fukunaga, regisseur van de nieuwe Bond-film No Time To Die, vertelt aan de Hollywood Reporter dat hij de vroege Bondfilms vol met vrouwenhaat vindt zitten. Fukunaga vindt ook dat in film als Thunderball en Goldfinger Sean Connery’s James Bond vrouwen verkracht. Eens kijken hoe lang het duurt voordat ook deze films van een disclaimer vooraf worden voorzien.

Uit Somalië komt normaal gesproken weinig opwekkend nieuws. Maar deze week was er toch wat positiefs te melden: de eerste filmvertoning in een filmtheater na dertig jaar van dichte bioscopen. De plek van vertoning was het National Theatre, dat een gift was van Mao Zedong en in 1967 zijn deuren opende. Hopelijk kunnen bioscopen in dit getroebleerde land vanaf nu gewoon open blijven.

Nog meer goed nieuws uit Afrika: het filmproject Generation Africa heeft de eerste documentaires opgeleverd: The Last Shelter van de Malinese filmmaker Ousmane Samassékou en Zinder van de Nigeriaanse regisseur Aïcha Macky. Die laatste titel krijgt ook extra steun van het IDFA Bertha Fund.

Generation Africa wordt deels gefinancierd door westerse organisaties en moet ruimte geven aan aanstormend filmmakerstalent om via creatieve documentaires een nieuwe blik op het thema migratie te laten zien. En nu nog deze films in het westen vertonen om deze blik ook in óns vizier te krijgen.

Is de toekomst van filmfestivals online or toch gewoon in de filmzalen? Of wordt er een hybride variant gevonden die beide gebruikt? In dit stuk wordt ingegaan op de uitdagingen van festivals als Sundance en IDFA. Iedereen vindt dat een festival in de bioscoop hoort én dat er ook online vertoningen moeten zijn. Maar de balans vinden, dat is nog erg lastig.

Voortbordurend hierop: het einde van de bioscoop als plek om films te zien, is de laatste tijd al vaak voorspeld. In Varsity las ik een mooi vlammend betoog over het grote belang van bioscopen voor buurten en gemeenschappen. Om regelmatig te lezen én uit te dragen.

Peter Bradshaw, de filmcriticus van de Guardian, staat bekend om zijn uitgesproken meningen. Niet alleen over films, maar ook over zaken die met de filmbeleving in de bioscoop te maken hebben. Zo ook over popcorn, het enige fastfoodeten waar nog weinig tot geen controverse over is. Dit in tegenstelling tot de grote fastfoodketens waar vergroening en verduurzaming steeds belangrijker worden. Popcorn is goedkoop voedsel voor de massa en een grote irritatie voor menig cinefiel. Hoort het erbij of is het tijd voor meer verantwoorde bioscoopsnacks? Hoog tijd voor een mening!

Afgelopen week was de deal die Netflix voor een megabedrag had gesloten om alle verhalen van Roald Dahl uit te gaan brengen groot nieuws. In Forbes las ik een betoog dat de deal een behoorlijk risico voor Netflix kan zijn. Eerder bleken Dahlverfilmingen nu niet bepaald box office successen te zijn, laat staat filmpersfavorieten. Het lijkt erop dat ze de IP (Intellectial Properties) van Dahls verhalen hebben gekocht omdat ze de eerste willen zijn en omdat ze genoeg (geleend) geld hebben. De vraag is nu of ze dit ook echt gaan terugverdienen.

Op YouTube zag ik een mooie serie van Mark Forsyth en Luís Azevedo voorbij komen onder de titel: ‘Wat maakt een filmdialoog memorabel?’ Er staan er nu twee online en volgens mij is een derde nu in de maak. De eerste gaat over retorische vragen in filmdialogen. Je hoort ze vaker dan dat je je er bewust van bent, zo blijkt uit dit video-essay.

Het tweede deel uit deze serie gaat over het ontstaan van de iconische zin “My name is Bond, Jasmes Bond”. De kracht van deze zin heeft alles te maken met een ‘diascope’. Ik kende het woord niet, maar na deze video ben je een echt expert.